طراحی، آموزش و استقرار سیستم مدیریت محیط زیست ISO 14001:2015

دکتر کامل حسین زاده

جملات کوتاه در وصف حفظ محیط زیست

 زندگی پایدار یعنی هماهنگی وسازگاری با طبیعت .

۲-زندگی سالم و پایدار در گرو رفتار منطقی ما با قوانین طبیعت است .

۳- درخت یعنی اکسیژن ، یعنی آب ، یعنی رودخانه ، یعنی غذا ، یعنی زندگی .

۴-غفلت از محیط زیست ، اهداف توسعه را تضعیف می کند .

۵-احترام به طبیعت احترام به زندگیست و احترام به زندگی احترام به خالق است .

۶-گونه زنده ای که امروز ناپدید می شود ، فردا دیگر سر بر نخواهد داشت .

۷-حفظ محیط زیست ، تزریق روح تازه و با نشاط به زندگیست .

۸-مرگ هر بوته سبز؛ مرگ ما انسان هاست .

۹-زمین برای بقای خود به دستها و اندیشه ها و اراده های راسخ ما نیاز دارد .

۱۰-همراه با طبیعت ، همگام با سلامتی .

۱۱-با طبیعت زندگی می کنیم ؛ بدون آن می میریم .

۱۲-تداوم حیات ، در گرو حفاظت از تنوع زیستی است .

۱۳- هر درختی که فرو می افتد ، نفس گرم زمین است که در سینه می شکند .

۱۴-نفس ؛ کمترین خواهش ما از دنیا است .

۱۵-هوا ؛ این عنصر حیاتی زندگی را آلوده نکنیم .

۱۶-بیایید هوایی پاک و آسمانی آبی را به کودکانمان هدیه کنیم .

۱۷-استفاده از وسایل نقلیه عمومی و گسترش فضای سبز ، موثرترین راهکار کاهش آلودگی هواست .

۱۸-آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه ای ، باعث تخریب لایه ازون و زمینه شکل گیری بحرانهای زیستمحیطی است .

۱۹-هرکجا باشیم ، آسمان از آن ماست در حفظ آن بکوشیم .

۲۰-آلودگی محیط زیست ، یعنی توقف تدریجی زندگی .

۲۱-حفظ محیط زیست ، تزریق روح تازه و پرنشاط به زندگی است .

۲۲-حمایت از محیط زیست ، حمایت از زندگی است .

۲۳-تداوم حیات در گرو حفاظت از محیط زیست و تنوع زیستی است .

۲۴-با آلوده کردن آب،خاک و هوا محیط زیست رانابود نکنیم .

۲۵-نگذاریم بمیرد جنگل ، که جهان خواهد مرد .

۲۶-توسعه پایدار یعنی : هماهنگی و سازگاری با محیط زیست.

۲۷-زندگی سبز با طبیعت سبز .

۲۸-لازمه زندگی سالم ، محیط زیست سالم است .

۲۹- بیایید با حفظ محیط زیست ، سرسبزی و طراوت را به طبیعت و شادابی و نشاط را به خودمان هدیه کنیم.

۳۰-طبیعت مظهر گویای وجود خداوند است ؛ تعدی به مظاهر الهی گناهی نابخشودنی است.

۳۱-آب ؛ خاک و هوا سه عنصر اساسی (اصلی)حیات هستند ؛ در حفظ آن کوشا باشیم .

۳۲-محیط زیست ؛ این موهبت الهی را قدر بدانیم .

۳۳-ما طبیعت را از پدرانمان به ارث نبرده ایم ؛ بلکه از فرزندانمان به امانت گرفته ایم .

۳۴-کاغذ زباله نیست .

۳۵-حمایت از محیط زیست ، وظیفه ای همگانی است .

۳۶-طبیعت (ایران) ما بدون زباله زیباست .

۳۷-برای تهیه یک تن کاغذ ۱۵ اصله درخت سرسبز و تنومند قطع میشود.

۳۸-نه درصد ( ۹٪ ) از ترکیبات زباله های شهری را کاغذ تشکیل میدهد.

۳۹-حفظ محیط زیست ؛ حفظ ارزشهای الهی است.

۴۰-زمین ؛ تنها زیستگاه بشر را حفظ کنیم.

۴۱-طبیعت مهربان است ؛ ماهم با طبیعت مهربان باشیم.

طراحی، آموزش و استقرار ISO 14001:2015

آخرین ویرایش آن در سال 2015 و همسو با استاندارد ISO 9001 منتشر گردید.

الزامات کلی استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ بر شناسایی عوامل آلوده  کننده یا بقول استاندارد، جنبه های زیست محیطی است.
با شناسایی جنبه های زیست محیطی و پیامد های آنها از قبیل موارد زیر اشاره نمود:

• ذرات موجود در دود دیگ بخار و رها سازی آن در هوا
• پیامد ورود پساب های صنعتی در رودخانه­ ها که موجب مرگ آبزیان می­شود،
• تخریب سفره­ های آب­های زیرزمینی ناشی از ورود پساب­های صنعتی و انسانی و
• و هزاران چنبه­ ها با اثرات مخرب جبران ناپذیر دیگر

سازمان هایی که استاندارد ISO 14001 را اجرا و پیاده سازی می نمایند، عموما به موارد زیر توجه ویژه دارند:

• شناسایی و اندازه­گیری کلیه جنبه­های زیست محیطی و پیامدهای آنها
• اندازه گیری عوامل آلاینده مانند گازهای خروجی، پساب ها و …
• برنامه ریزی برای کاهش و یا حذف جنبه های زیست محیطی با توجه به قوانین و مقررات جاری کشور

سازمان هایی که استاندارد ISO 14001 را اجرا و پیاده سازی می نمایند، عموما به موارد زیر توجه ویژه دارند:

• شناسایی و اندازه­گیری کلیه جنبه­های زیست محیطی و پیامدهای آنها
• اندازه گیری عوامل آلاینده مانند گازهای خروجی، پساب ها و …
• برنامه ریزی برای کاهش و یا حذف جنبه های زیست محیطی با توجه به قوانین و مقررات جاری کشور

• استاندارد ایزو 14001 در سال 2015 در راستای همسوتر شدن با استاندارد ایزو 9001:2015 تغییر ورژن یافت و سازمان ها از این پس باید ISO 14001:2015 را دریافت نمایند.
• الزامات کلی استاندارد ایزو 14001 بر شناسایی عوامل آلوده گننده یا بقول استاندارد جنبه های زیست محیطی است. جنبه ها می تواند در هر عاملی که می تواند تاثیر بر محیط زیست بگذارد وجود داشته باشد که تاثیر جنبه را پیامد می نامند.
• مثالی از جنبه های زیست محیطی مثل ذرات معلق در خروجی های دیگ بخار و یا اگزوز ماشین ها :  نشر در هوا، رها سازی در آب و استفاده از منابع طبیعی، نمونه ای از جنبه است اما پیامد نشر در هوا مرگ پرندگان می شود، پیامد رها سازی در آب مرگ آبزیان، اثرات سوء بر انسان ها و تخریب سفره های زیرزمینی است. پس همانطور که مشاهده نمودید هر جنبه می تواند دارای چندین پیامد باشد.

سازمان هایی که استاندارد ایزو 14001 را اجرا و پیاده سازی می نمایند باید جنبه ها و پیامدهای سازمانشان را شناسایی و اندازه گیری نمایند. اندازه گیری عوامل آلاینده مانند گازهای خروجی، پساب ها و … نیز در زمره الزامات ایزو 14001 می باشد

عمده ترین اصولی که در این سیستم باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از: نگرش فرآیندی بجای نگرش وظیفه ای، مدیریت ریسک، مدیریت دانش و بالاخره عمل به اقدامات براساس چرخه دمینگ Plan, Do, Check & Action ( PDCA) می باشد.

نحوه‌ی استقرار، پیاده سازی و مستند سازی ISO 14001 : 2015 در یک سازمان:

در ویرایش جدید استاندارد ایزو 14۰۰۱ ، تفکر مبتنی بر شناسایی عوامل زیان آور به خک، آب و هوا در سازمان می باشد. که با شناسایی این خطرات و احتمال وقوع آنها به همراه تاثیرات منفی بر محیط زیست در ارتباط با قوانین جاری کشور و در نهایت برنامه ریزی بر حذف و یا کاهش خطرات به میزان قابل قبول می باشد.

مشاور سازمان در قالب تیم های تخصصی پس از شناسایی جنبه ها و برنامه ریزی های بهبود تدوین شده و به اجرا گذاشته می شود.

یکی از فواید عمده این سیستم برای کسب و کار شما، کاهش مصارف مواد اولیه، سوخت و انرژی و در نهایت نشان دادن تعهدات شما به جامعه می باشد.

اعتبار شرکت هایی که سیستم مدیریت محیط زیست را بر اساس الزامات ISO 14001:2015 ایجاد و رعایت می نامیند ، نزد دولت و جامعه و بویژه در بازارهای هدف بیشتر می شود. امروزه با عنایت به سخت گیری هایی که از طرف مجامع بین المللی در کاهش گازهای گلخانه ای دیده می شود، چنین بر می آید که صادرات محصولات شرکت های دارای گواهینامه ISO 14001 بدون مانع امکان پذیر می گردد.
استقرار سیستم مدیریت محیط زیست براساس استاندارد ذکر شده همانند سایر سیستم‌های مدیریتی دارای مراحل ذیل است:

• قبل از هر چیز ابتدا باید وضعیت شرکت و فرآیندهای تعریف شده را در قالب یک بررسی میدانی در مورد چگونگی و مقدار آلاینده های زیست محیطی اندازه گیری نمود.
• اندازه گیری و تعیین مقدار RPN آنها و تطابق آن با الزامات قانونی محیط زیست
• برنامه ریزی و تعیین اهداف زیست محیطی و اجران آن
• پایش اهداف
• تشکیل اقدامات اصلاحی برای جلوگیری از توقف برنامه ها
• طرح چگونگی انجام برنامه های زیست محیطی در جلسه بازنگری مدیریت
• بهبود مستمر کیفیت محیط زیست
• ممیزی سیستم مدیریت محیط زیست ، گام بعدی در این فرآیند می‌باشد که در صورت اجرای درست منجر به صدور گواهی نامه معتبر از سازمان های بین المللی  می‌شود

خط مشی ما

• هرآنچه که گفتيم، آن را به موقع انجام می­دهیم.
• هرآنچه که مي­گوييم پاي آن مي­ايستيم چه آن را به يک يا چند نفر، و چه به خودمان گفته­باشيم.
• هرآنچه که مي­دانيم انجام می­دهيم و به موقع هم انجام می­دهیم، همانطوري انجام می­دهيم که مي­دانيم بايد سر موقع انجام شود
• هرآنچه که از ما انتظار مي­رود انجام بشود، انجام می­دهیم (حتي اگر صريحا به ما اعلام نشده باشد)،  آن را سر موقع انجام خواهیم داد، مگر اينکه صريحا با انجام آن مخالفت کرده باشیم.
• معيارهاي اخلاقي مشتریان، جامعه و قانوني را می­پذیریم و به آن پایبندیم.

• اطمینان از حفاظت محیط زیست « در سطح محلی، ملی، منطقه ای و جهانی »
• بهبود روش های مدیریت، به ویژه ترویج و ترغیب فعالیت مدیریت محیط زیست و بهبود ارتباط برون و درون سازمانی
• در سطح جهانی ورود به سیستم های مدیریت زیست محیطی توافق همه جانبه بوجود خواهد آورد و اعتبار و مقبولیت می آفریند
• کاهش مصرف منابع طبیعی و مواد اولیه
• کاهش مصرف انرژی
• کاهش ضایعات و پسماندها و استفاده از روش های بازیافت
• افزایش رعایت مقررات و قوانین زیست محیطی
• آمادگی و واکنش در وضعیت اضطراری
• کاهش شکایات، جریمه ها و مجازات ها
• حذف دوباره کاریها
• ارتقاء بهره وری به دلیل استفاده از منابع انسانی، طبیعی، اقتصادی و بازدهی کالا و خدمات
• بهبود ایمنی و بهداشت
• بهبود کیفیت محیط زیست طبیعی و انسانی و حصول به توسعه پایدار

• محیط زیست به معنای حفظ منابع طبیعی و رعایت مصالح نسل های بعدی
• محیط زیست  یعنی از گرم شدن دمای زمین جلوگیری نماییم،
• محیط زیست از بروز سیلاب ها و طوفان های سهمگین و رانش زمین که حیات را بر بشریت مشکل تر کرده است، جلوگیری نماییم.
• محیط زیست  نتیجه تلاش صادقانه ، جهت گیری هوشمندانه و اقدام ماهرانه مدیریت و کارکنان سازمان هاست.
• محیط زیست نشان دهنده انتخاب عاقلانه مدیریت و کلیه کارکنان سازمان در همه سطوح می باشد.
• محیط زیست یعنی حفظ جنگل ها و مراتع و آب های زیر زمینی.
• محیط زیست یعنی رضایت مشتریان و جامعه در سطح ملی، منطقه ای و جهانی

.